پنجشنبه ۰۷ تير ۱۴۰۳ - 
۱۷ آوریل ۱۹۷۵ میلادی سالگرد ورود خمرهای سرخ به پایتخت کامبوج:
تجارب عدیده‌ای درخصوص شکست حکومت‌های توتالیتر (تمامیت خواه) عموما با افکار کمونیستی در یکصد سال اخیر گزارش شده است. شوروی دوره استالین، چین دوره مائو، ویتنام، کوبا، کامبوج و ...، نمونه‌ای از این موارد بودند. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که خیزش چنین جریاناتی با هدف مقابله با ستم تاریخی اعمال شده از یک استثمار داخلی یا استعمار خارجی صورت پذیرفته است. ستم دیدگانی که بشکلی زشت، خود تبدیل به ستمگر جدید می‌شوند. ایده ال‌های خیالی نظیر جامعه بدون طبقه و نفی فردیت، عوام را به سمت جریان تمامیت خواه متمایل می‌کند و بعد از اندک زمانی پیامد‌های ویرانگر چنین جامعه تخیلی، در عمل خود را نشان می‌دهد. جریانی از نفی و سرکوب راه می‌افتد و مثلا قصد خالص سازی با هدف بهبود اوضاع وجود دارد. در حالی که لحظه به لحظه بر عمق فرو رفتن در باتلاق افزوده می‌شود و سرانجام داستان با فروپاشی و بجا نهادن جامعه‌ای عقب مانده، خاتمه می‌یابد. داستان خمرهای سرخ کامبوج، نمونه‌ای ترسناک از تاریخ حاکمیت توتالیتر است. برخی از تحلیل گران، ممانعت از گرایش پذیری جوامع انقلابی ضد استعمار و استثمار در دام توتالیتر را، گرایش آنها به استفاده از دو بازوی جمهوریت و احیاگری تمدنی می‌بینند. یعنی امتزاج سه گانه انقلاب، جمهوریت با حوزه‌های ارزشی و دینی. ضد استثمار بودگی و مقابله کنندگی با استعمار، فشار‌هایی را بر جامعه تحمیل می‌کند. جامعه باید با تقویت جمهوریت و گرایشات تمدنی، زمینه‌های لازم برای ارتقا خود را فراهم سازد.
کد خبر: ۳۹۴۶۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۱۷
هنر ایدئولوژیک و سیاسی؛
رئالیسم سوسیالیستی واژه‌ای است که نخستین بار احتمالا از سوی ماکسیم گورکی، رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس روسی، به کار رفته است. برخی گفته‌اند بوخارین، تئوریسین کمونیست و سردبیر روزنامۀ پراودا از ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۷، نیز به اتفاق گورکی این واژه را در اتحاد جماهیر شوروی ابداع کرد. در واقع رئالیسم سوسیالیستی تز "هنر برای هنر" و "فرمالیسم" را نفی می‌کند و هدف هنر را "خلق زیبایی" نمی‌داند. برخی گفته‌اند هدف هنر "تعالی‌بخشی" است اما این ایده نیز در رئالیسم سوسیالیستی مردود است؛ چراکه تعالی بدون پرداختن به اهداف سوسیالیستی و کمونیستی، مقبول این سبک هنری نیست.
کد خبر: ۳۸۲۱۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۸
نرگس سوری؛
مارکس در سراسر آثارش با شبحی در ستیز است: شبح الهیات. از دست نوشته‌های اقتصادی- فلسفی گرفته تا خانواده مقدس و ایدئولوژی آلمانی تا سرمایه. هر چند مارکس، هگلی‌های جوان را به این دلیل مورد نقد قرار می‌دهد که تمام تلاش نظری خود را صرف نقد تصورات مذهبی کرده‌اند، اما این کشاکش با الهیات را در نوشته‌های خود او نیز می‌توان به کرات یافت. هر شبحی که متفکری با آن می‌ستیزد لاجرم به نحو سلبی اندیشه او را متأثر می‌سازد و جهت خاصی به طرح فکری او می‌دهد.
کد خبر: ۳۴۹۸۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۷
زندگینامه شهرام اقبال زاده؛
گفتگویی در رابطه با فراز و نشیب‌های زندگی شهرام اقبال‌زاده، نویسنده، مترجم، روزنامه‌نگار و منتقد ادبیات کودک و نوجوان پیشکسوت.
کد خبر: ۳۴۲۰۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۲
خرد انقلابی
به گفته مولفان کتاب «درباره مارکس: درآمدی بر خرد انقلابی کارل مارکس»، او راه دستیابی به شکل واقعی تولید دانش یا علم جامعه را نشان داد. بنا به نظر مارکس، علم باید از زندگی روزمره انسان‌ها شروع شود که سوژه اصلی تاریخی-اجتماعیِ تولید و بازتولید خود هستند. از نظر مارکس هر پژوهشی که آغازش در سوژه تاریخی ـ اجتماعی (زندگی روزمره انسان‌ها) نباشد، پژوهشی ایدئولوژیک است.
کد خبر: ۳۲۳۵۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۲
کتاب دیگری از مصطفی شعاعیان منتشر شد؛
استکبار جهانی با پیگیری برنامه خلع سلاح عمومی سلاح آزادی خواهان جهان را ضبط کرده و در مقابل بر میزان اسلحه‌های خود افزوده است. یک عامل دیگر نفوذ استعمار ایجاد یک پایگاه اجتماعی در جوامع است.
کد خبر: ۲۵۴۶۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۹
یادداشت مسجد جامعی؛
در دهه 50 شمسی به موازات رواج ادبیات کمونیستی و شبه کمونیستی حتی گاهی با رنگ و لعاب مذهبی، ادبیات نقد کمونیسم و مارکسیسم هم گاهی دیده می‌شد.از جمله کتاب‌های خوب که هنوز هم خواندنی است کتاب «طبقه جدید» نوشته میلوان جیلاس، ترجمه دکتر عنایت‌الله رضا از زبان روسی و جالب آن که نویسنده و مترجم هر دو تجربه عمیقی از زندگی در فضای کمونیستی داشتند.
کد خبر: ۲۳۹۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۲۶
ریچارد ولف:
مارکس درباره آینده بعد از سرمایه‌داری چندان چیزی نگفته و ننوشته. او به آینده‌نگری باور نداشت؛ هیچ‌کس نمی‌داند سرنوشت جهان چگونه رقم خواهد خورد. البته مارکس ایده‌هایی به دست می‌دهد که برای فرارفتن از سرمایه‌داری چه کارهایی باید کرد؛ ولی هیچ طرح کلی و نقشه راهی پیش‌روی ما نگذاشته است.
کد خبر: ۲۱۷۸۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۱۲
سرمایه‌داری ضد سرمایه‌داری می‌زاید؛
«تقریبا سه هفته بیشتر از زندگی‌ام نمانده. سه هفته. بهتر است بگویم ژانویه 2019: ماه من، آخرین ماه من... دکترها گفته‌اند چند هفته - شگفت‌آور است اگر این چند هفته به ماه فوریه برسد؛ تولدم نه فوریه است. باید دید چه پیش می‌آید... ناراحت نیستم که دارم می‌میرم. به خاطر خیلی چیزها غمگینم، چیزهایی که مربوط می‌شود به خانواده‌ام. اما هراسی از مرگ ندارم». این‌ها از آخرین جملاتی است که اریک اُلین رایت تقریبا یک ماه قبل از مرگش نوشت. او تا قبل از مرگش چند یادداشت کوتاه نوشت که بسیار دردناک بود. در این یادداشت‌های کوتاه نوشته بود امیدی به بهبود سرطان ندارد و قبل از مرگش مشغول رسیدگی به نوشته‌های قبلی و آرشیوهاست. سرانجام رایت 23 ژانویه در سن 72سالگی بر اثر ابتلا به سرطان خون درگذشت و فوریه 2019 را ندید.
کد خبر: ۱۸۵۸۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۱۰
اتي‌ين باليبار؛
آنچه می‌خوانید ترجمه بخش کوتاهی است از فصل پنجم کتاب «توده‌ها، طبقات، ایده‌ها: مطالعاتی درباره سیاست و فلسفه پیش و پس از مارکس» اثر اتی‌ین بالیبار که در سال 1994 منتشر شد. او در این کتاب به واکاوی رابطه ذاتی فلسفه انتزاعی و سیاست انضمامی می‌پردازد، از تأثیر فلسفه سیاسی بر جنبش‌های جمعی بحث می‌کند، و سراغ موضوعاتی همچون پیکار طبقاتی و مذهبی، ناسیونالیسم و نژادپرستی، حقوق‌بشر و شهروند و مالکیت به‌عنوان یک رابطه اجتماعی می‌رود. قطعه‌ای که در اینجا انتخاب شده است به اهمیت بحث از پرولتاریا در آثار مارکس و به‌خصوص غیاب آن در کتاب «سرمایه» اشاره دارد.
کد خبر: ۱۶۱۹۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۲۰
آرون و «افیون روشنفکران»:
پاریس مرکز ثقل بحث‌های موافقان و مخالفان «سوسیالیسم واقعا موجود» بعد از جنگ جهانی دوم بود، کشوری که هم مقر ناتو بود و هم قدرتمندترین حزب کمونیست را در اروپای غربی در خود جای داده بود. «افیون روشنفکران» اثر رمون آرون در این فضای جدلی، کمی پس از مرگ استالین و مهم‌تر از آن در بحبوحه جنگ سرد در سال 1955 نوشته شد. عنوان کتاب کنایه‌ای به جمله معروف مارکس در مورد نقش مذهب بود.
کد خبر: ۱۵۹۰۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۰۶
دیوید هاروی:
بیش از صدوپنجاه سال از انتشار اولین مجلد کتاب «سرمایه» می‌گذرد، کتابی قطور و حجیم که بسیاری از خوانندگان را مرعوب می‌کند و بی‌خیال خواندن آن می‌شوند. دیوید هاروی خواندن آن را ضروری می‌داند. او دهه‌هاست «سرمایه» تدریس می‌کند. کلاس‌های عمومی‌اش درباره سه مجلد «سرمایه» روی اینترنت موجود است و میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان آنها را دیده‌اند. این کلاس‌ها مبنای نگارش دو مجلد «راهنمای سرمایه» بوده‌اند.
کد خبر: ۱۴۴۶۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۵/۰۷
گفت‌وگویی با میشل لووی به مناسبت دویستمین زادروز مارکس؛
میشل لووی جامعه‌شناس مارکسیست فرانسوی- برزیلی است و در مدرسه عالی مطالعات علوم اجتماعی تدریس می‌کند. او کتاب‌هایی درباره مارکس، چه‌گوارا، الاهیات رهایی‌بخش، لوکاچ، بنیامین، لوسین گلدمن و کافکا نوشته است. دو کتاب آخر او یکی با عنوان «فرانتس کافکا: رؤیابین برانداز» (2016) تلاشی است برای یافتن بستر نقد اجتماعی موجود در زندگی و آثار او. و دیگری با عنوان «اکوسوسیالیسم: بدیلی رادیکال برای فاجعه سرمایه‌داری» (2015) مقدمه ارزشمندی است بر سیر تطور اندیشه مارکسیستی درباره محیط زیست.
کد خبر: ۱۳۳۵۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۲۰